Son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz, kripto paralarla tanıdığımız Blockchain teknolojisi aslında finans sektörünün ötesinde birçok hizmet sunar. Bu hizmetler çeşitli platformlarla kullanıcılara sunulur:
- Bitcoin
- Ethereum
- Hyperledger
- Ripple
- Corda
gibi platformlar örnek verilebilir. Bu yazımızda Hyperledger’ı inceleyeceğiz.
2015 Aralık ayında Linux Foundation tarafından başlatılan ve 2016 yılında çıkan Hyperledger, açık kaynak kodlu bir blockchain projesidir. İş amaçlı çeşitli blockchain teknolojilerini, frameworkleri, kütüphaneleri ve uygulamaları destekler. Sunduğu servisleri dört ana kategori içerisinde değerlendirir. Bunlar:
- Kimlik Servisleri
- Hizmet Politikası Servisleri
- Blockchain Servisleri
- Akıllı Sözleşme Servisleri
HyperLedger tek bir blockchain yapısı oluşturmak yerine kendi içerisinde farklı projelere destek verir. Aşağıdaki şemada bu ekosistemdeki farklı projeleri görebilirsiniz. Elbette bu projeler kendi içlerinde oldukça karmaşık; farklı problemlere odaklanan farklı algoritmalar kullanan detaylı projelerdir. Bu yazıda her biri ile ilgili özet bilgiler verilecektir.
Şemada görüldüğü üzere bazı frameworkler kütüphaneler ve araçlar bulunur. Bunlardan kısaca bahsedelim.
HYPERLEDGER BESU
Hem genel, hem özel izinli ağ kullanım durumları için kurumsal dostu olacak şekilde tasarlanmış bir Ethereum işlemcisidir.
HYPERLEDDGER BURROW
Burrow, akıllı kontratları izinli bir blockchain ağında çalıştırmak için tasarlandı. Hyperledger bünyesinde Ethereum’dan türetilmiş bir açık sözleşme yapısının geliştirilmesini amaçlar.
HYPERLEDGER INDY
Blockchain ağı üzerinde depolanan dijital kimlikler oluşturmamızı ve bu kimlikleri doğrulamamızı sağlayan kayıt defteri olarak tanımlanabilir.
HYPERLEDGER IROHA
Japon yazılımcılar tarafından geliştirilen, dijital varlıkları, kimlikleri yönetmek için kullanılan bir Hyperledger frameworkudur. Bu projenin öne çıkan özelliği, kullanımının kolay olması ve yüksek performansla çalışabilmesidir.
HYPERLEDGER SAWTOOTH
Dağıtılmış defterleri oluşturmak, çalıştırmak için kullanılan modüler bir platformdur. Intel tarafından geliştirilen ve Proof of Elapsed Time (PoeT) adlı yeni bir konsensüs algoritması kullanan modüler bir blok zincir paketidir.
HYPERLEDGER AVALON
Avalon, blokzinciri işlemenin ana zincirden ayrılmış bilgi işlem kaynaklarına güvenli bir şekilde taşınmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Avalon, geliştiricilerin hesaplama güveninin avantajlarından yararlanmalarına ve sakıncalarını azaltmalarına yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
HYPERLEDGER CACTUS
Kullanıcıların farklı blok zincirlerini güvenli bir şekilde entegre etmelerini sağlamak için tasarlandı. Kısaca bir blockchain entegrasyon aracıdır.
HYPERLEDGER CALIPER
Hyperledger ekosistemi içinde performans ölçümü yapan bir araçtır. Performans ölçümü için kullandığı bazı metrikler vardır. Örneğin:
- Başarı oranı
- İşlem ve okuma hacmi
- Kaynak tüketimi
bakımından ekositemdeki diğer frameworkleri kıyaslar.
HYPERLEDGER EXPLORER
Blokları, işlemleri, ağ bilgilerini, zincir kodlarını veya aklınıza gelebilecek defterde saklanan diğer ilgili bilgileri görüntüleyebilir, arayabilir, dağıtabilir, sorgulayabilirsiniz.
HYPERLEDGER CELLO
Hyperledger’ın önemli parçalarından biri olan Cello, ekosistem içinde zincirleri yönetmeyi üstlenmiş bir projedir. Teknik bir ifadeyle BaaS (Blockchain as a Service) aracı diyebiliriz. Cello ile, çalışan ağların yaşam döngülerine dair her işlemi yönetebilirsiniz.
HYPERLEDGER ARIES
Aries’in amacı, blockchain temelli, eşler arası etkileşimler için bir altyapıdır. Doğrulanabilir dijital kimlik bilgileri oluşturmaya, iletmeye ve depolamaya odaklanan girişimler ve çözümler için tasarlanmış ortak, yeniden kullanılabilir, birlikte çalışabilir bir araç kiti sağlar.
HYPERLEDGER QUILT
Hyperledger Quilt, öncelikli olarak bir ödeme protokolü olan ve dağıtılmış defterler ve dağıtılmamış defterler arasında değer aktarmak için tasarlanmış olan ve muhasebe sistemleri arasında birlikte çalışabilirlik sunar. Bunu yaparken ILP (Interledger Protokolü) kullanır.
HYPERLEDGER URSA
Hyperledger Ursa, insanların (ve projelerin) diğer şifreleme çalışmalarını kopyalamaktan kaçınmalarını ve süreçte güvenliği artırmalarını sağlayan paylaşılan bir şifreleme kütüphanesidir.
HYPERLEDGER GRID
Hyperledger Grid, tedarik zinciri çözümleri oluşturmak için WebAssembly tabanlı bir projedir. Tedarik zinciri akıllı sözleşmelerinde ve müşteri ara yüzlerinde gelişmeyi hızlandırmak için bir dizi kitaplık, veri modeli ve SDK içerir.
HYPERLEDGER FABRIC
Ekosistemdeki en popüler projelerden biri olan Fabric, IBM ve Digital Asset tarafında Hyperledger bünyesindeki bir hackatonda önerilip hayata geçirilen bir projedir.
Gizlilik, esneklik, ölçeklenebilirlik sağlayan modüler bir yapıya sahiptir. Bu da, Fabric ile geliştirilen çözümlerin herhangi bir sektöre uyarlanmasını kolaylaştırır. En önemli özelliklerinden biri olan modüler mimarisi sayesinde; mutabakat, üyelik servisleri gibi blockchain modelleri ihtiyaçlara göre tak-çalıştır (plug and play) felsefesiyle değiştirilebilmektedir.
